Doğal Yapı Malzemeleri Çağdaş Üretim ve Uygulama Yöntemleri Sertifika Programı, her biri kendi alanında uzman, farklı disiplinlerden tasarımcı ve/veya uygulamacı, araştırmacı, mucit eğitmenlerden bilgi edinme imkanı sunuyor. İKÜ Mimarlık Bölümü ve YBE ortaklığı ile kurgulanan sertifika programı 14 kişilik eğitmen kadrosu ve konuk konuşmacıların katkısı ile gerçekleşecek. 60 saat sürecek olan program boyunca dersler haftasonları çevirim içi yapılacak.
Program akışına buradan ulaşabilirsiniz.
Bugün insanlık için en büyük yaşamsal tehditlerden biri iklim değişikliği iken ve yapı sektörü dünyada sera gazı salımının neredeyse %40’ndan sorumlu iken ‘yapısal üretim-uygulama’ biçimimizi dönüştürmeliyiz. Bunun için yapıları sadece hızlı erişim-uygulama ve maliyet üzerinden veya estetik katkıları özelinden değil sağlığımıza, çevresel ve sosyo-kültürel sürdürülebilirliğe etkileri ile ele almak zorundayız. Bu çerçevede tasarlanan bir yapının birincil belirleyicileri doğal yapı malzemeleridir. Onlar üretimden yapıma kullanımdan yıkıma enerji tasarrufu sağlar, karbon ayak izimizi düşürür ve atık sorununu bertaraf etmemizi sağlar. Ayrıca yapılarda sağlıklı iç mekan iklimi yaratmamızın da temel unsurlarıdır.
Kısaca, iklim değişikliğine adaptasyon, karbon nötr biyoekonomik* düzen ‘kullan-at, tüket’ davranışını bırakarak doğa ile uyumlu, yenilenebilir ve bütüncül çözümler geliştirmemizi tek yol olarak tarif ediyor. Doğal Yapı Malzemelerinin Çağdaş Üretim ve Uygulama Yöntemleri sertifika programı da bu çerçevede yapı sektörünün dönüşümüne katkı sağlayacak kapsam ve nitelikteki ilk eğitim içeriğini sunuyor.
“Modernleşme ve yapı teknolojisi tarihi, yapı teknolojisinde yenilikler, mimarlıkta temsil ve kültürel oluşumlar, yapılı çevre tarihi ve kentsel dönüşüm, mimarlık eğitimi” araştırma alanlarında çeşitli yayınları, seminerleri, atölyeleri ve projeleri bulunan İlke Tekin, “Türkiye’de İkinci Dünya Savaşı Sonrası Betonarmenin İnşası” başlıklı doktora tezi sonrası “Modernleşme ve Yapı Teknolojisi Tarihi” ve “Kentsel Mekan Okumaları” adı altında Lisans seçmeli dersleri, “Kentsel Mekan ve Görsel Kültür” adı altında Yüksek Lisans seçmeli dersleri vermektedir. Bununla birlikte özellikle birinci sınıf mimarlık eğitimine yönelik Mimari Tasarım Stüdyolarında yürütücülük ve koordinatörlük yapmaktadır.
Güncel çalışmaları arasında yapı teknolojisi alanında yenilikler ve doğal yapı malzemeleri üzerine çeşitli projeler yer almaktadır. İlke Tekin’in akademik araştırmalarla da ilişkili olan logo, kitap kapağı, mimari kitapçık editörlüğü, web sitesi tasarımı, illüstrasyon gibi çok sayıda grafik tasarımı bulunmaktadır.
Bugün artık ömrünüzün %90’ını kapalı yapay çevrelerde, yani yapı içlerinde geçirdiğimizden dolayı, iç mekanlar, beslenmenin yanında sağlığımızı belirleyen en önemli etkileyici unsurdur. Nüfus yoğunluğundan hava kirliliğine, yapı kimyasallarından toksik bileşiklere, radyasyonlardan alerjenlere kadar, tüm bu etkenler ruhsal ve bedensel sağlığımızı artık domine etmektedir. İnsan eliyle inşaa edilen mekanları, evimizi, işyerimizi, bizi saran üçüncü bir deri, bize en yakın yaşamsal çevre olarak tanımlayabiliriz. Bu yapay çevrenin performansının ise doğala doğru evrilmesi hedeflenmektedir.
Ders süresince hedeflenen:
Kaynakça:
And Akman, Doktora tezi: Yapı biyolojisi ve biyoklimatik-diyagnostik bir araştırma, 1999. Mimar Sinan Üniversitesi Mimarklık Fakültesi Yapı Fiziği Bölümü.
And Akman, Yapı biyolojisi, sürdürülebilirlik ve kırsalda çağdaş tasarım. Mimarist 67. sayı, 2020.http://www.mimarist.org/mimar-ist-sayi-67-kis-2020/
And Akman, Şehirde mevcut olmak, gelişmiş kırsal yaşamak, Ters Köşe Ekoloji Yazı Dizi ve Kitabı, Puna Yayıncılık, 2021. https://xxi.com.tr/i/sehirde-mevcut-olmak-gelismis-kirsalda-yasamak
Yapı biyolojisi ve ekolojisi temelleri ve ilkeleri, Türkiye Yapı Biyolojisi ve Ekolojisi Enstitüsü, 2021. https://www.yapibiyolojisi.org/yapi-biyolojisi-ekolojisi/
Güney Almanya’da çevre bilincinin gelişmiş olduğu bölgelerde uzun süreli ekolojik mimarlık ve uygulama deneyimi kazanan And Akman, Avrupa’da doğal yapı malzeme üretiminin zamanla nasıl çeşitlendiğini ve geliştiğini anlatıyor olacak. Ayrıca toprak, saman, saz kamışı, kenevir, yün, mantar vb doğal yapı malzemelerinin yapısal performanslarını tanıtacağı giriş niteliğinde bir sunum yapacak.
Sürdürülebilirlik ve yeşil bina kavramından bahsedildikten sonra; yeşil binalar için uluslararası değerlendirme çerçeveleri ile sertifika sistemleri, sertifika değerlendirme kriterleri ve sertifika düzeyleri hakkında bilgi verilerek karşılaştırılacaktır. Sertifika almış yapı örnekleri tanıtılarak, sertifika değerlendirme kriterleri bağlamında değerlendirilecektir.
Ekoköyler dünyanın birçok yerinde gündemde ve hala popüler bir proje. Bu bağlamda insanlar ekoköylerde hangi unsurları bulmanın arayışında? Ekoköylerdeki yaşam biçimi nasıl bir mimarlık gerektirmekte? Sürekli değişen topografik bir örüntü içindeki inşa faaliyetlerinde doğaya nasıl uyum sağlanır? Ve yapılaşma faaliyetlerinde yerin enerjisi nasıl kullanılır? Ekoköy Seferihisar, araştırma odaklı mimari tasarım sürecinin, sürdürülebilir bir yerleşkenin inşasında katılımcı bir anlayışla gerçekleştirilmeye çalışıldığı bir projedir. Bu projede toplumun dar gelirli bir kesimi için ekolojik yapı üretimi sağlanırken, aynı zamanda ekolojik mimarlık esaslı yeni akademik bilgilerin üretilmesine yönelik çalışmalarda da bulunulmuştur.
Kaynakça:
Baş, H., & Tokuç, A. (2020). Heating and Ventilation Performance of a Solar Chimney Designed in a Low-Cost Ecological Home. In Environmentally-Benign Energy Solutions (pp. 211-227). Springer, Cham.
Garden, M. (2006). The eco-village movement: Divorced from reality. Inclusive Democracy, Vol. 2, No. 3
Güleryüz, M. (2013). Bir Ütopya Hareketi Olarak Eko-köyler: Türkiye`deki Örnekler Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Kültür Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Irrgang, B. (2005). A Study of the Efficiency and Potential of the Ecovillage as an Alternative Urban Model, University of Stellenbosch. Yuksek lisans tezi.
Jackson, R. (2004). The eco-village movement. Permaculture Magazine No. 40, Summer 2004.
Svensson, K. ve Jackson, H. (2002). Ecovillage Living: Restoring the Earth and Her People. Devon: Green Books.
Ders süresince işlenecek konular:
kaynakça:
https://www.tskb.com.tr/i/assets/document/pdf/enerji-sektor-gorunumu-2020.pdf
“Türkiye Elektrik Sistemi için En Ekonomik Katkı: Enerji Verimliliği ve Yeni İş Modelleri”
1991’de Almanya’da geliştirilen bir yapı standardı olan “Pasif Ev”, dünya genelinde 60 binden fazla örneğiyle bugün uluslararası enerji etkin tasarım standartlarının en önde gelenleri arasında yer almaktadır. Yüksek yalıtım değerinin hedeflendiği bir yapı kabuğu tasarımı pasif ev anlayışının merkezini oluşturmaktadır. Hava sızdırmazlığıyla birleşen bu tasarım yaklaşımı yapılardaki ısı kaçaklarının da önüne geçmekte ve en büyük enerji tüketim kalemini sıfıra yaklaştırmaktadır. Duvarlar, çatı ve zeminden oluşan bu kabuk, yapı içindeki ısıyı hapsetmekte ve soğutma ya da ısıtma değerlerine göre tasarlanmış mekanik havalandırma sistemleriyle enerjiyi etkin şekilde kullanmaktadır. Temiz enerji kaynaklarını kullanan teknolojilerle donatılmış bir pasif ev, yapı içindeki tüm sistemlerin duyduğu düşük enerjiyi de bu sayede daha verimli tüketmektedir.
Eğitimde aşağıda belirttiğimiz pasif ev tasarım ölçütlerini ve bunların örnek uygulamalarını ele alıyor olacağız.
Kaynakça:
Koçlar, Oral, G., Manioğlu, G., 2010. Bina cephelerinde enerji etkinliği ve ısı yalıtımı, 5. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu, İzmir.
Özbalta, N., Göksal, T., 2001. Enerji Korunumunda ‘Düşük Enerjili Bina’ Tasarımları, TMMOB Makine Mühendisleri Odası II. Çevre ve Enerji Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul.
Feist, W., 2009. Certification as Quality Approved Passive House, Criteria for Residential-Use Passive Houses.
Kalpak Ö., 2006. Isı köprüleri için önerilen ısı kaybı hesap metotlarının Ülkemiz iklim şartları yapı konstrüksiyonları açısından değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi – Fen Bilimleri Enstitüsü.
Cirit, A., 2011. Sürdürülebilir Çevre İçin Binaların Enerji Etkin Pasif Sistemler Olarak Tasarlanması, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
Her geçen gün yeni yapı malzemeleri ile karşılaştığımız günümüzde, malzemenin türünden bağımsız olarak genel prensiplerin benimsenmesi malzemeyi tanımanın ilk adımıdır. 3 Saatlik ders çerçevesinde seramik, metal, ahşap ve polimer olmak üzere temel yapı malzemeleri sınıflandırılarak; malzemelerin fiziksel, kimyasal, mekanik, akustik vb teknik özellikleri karşılaştırmalı olarak irdelenerek katılımcılara teknik öngörü kazandırılması planlanmaktadır.
Eğitimin bu seansında amaçlanan; akıllı malzemelerin tanıtımı ve mimaride kullanımının sunulması, doğal malzemelerin akıllı malzemeler kullanılarak performanslarında bir gelişme sunulup sunulamayacağının tartışılması ve aktarılmasıdır. Doğal olmayan malzemeler gibi görünseler de akıllı malzemeler doğal malzemeler ile kullanılarak malzeme performansını güçlendirebilmektedirler. Aynı zamanda akıllı malzemelerden olan algler tamamen doğal bir şekilde yapı performansını artırıcı etki gösterebilmektedir. Bu gibi konulara değinilerek doğal malzemeler ve akıllı malzemeler arasında bir ilişki ve bu malzemelerin birlikte çalışma biçimleri sunulacak, sürdürülebilirlik bağlamında akıllı malzemelerin çevreye duyarlı tavırları ile avantajlarından bahsedilecektir. Doğal malzemeler; akıllı malzemeler perspektifi ile ele alınacak ve farklı bir yaklaşım ile değerlendirilecektir.
Ahşap bildiğimiz yapı tarihinde vazgeçemediğimiz bir yapı malzemesi olarak karşımıza çıkmaktadır. 6 saatlik eğitim kapsamında ahşabın yapı malzemesi olarak insan yaşamına girdiği zamandan günümüze kadar geçen süre içindeki gelişimi, insan yaşamı ile birlikte yoğrulması, kültürel ve teknik yolculuğu ve bu yolculuğun etkilerine genel başlıklar halinde yer vereceğiz. Sonrasında İnsan ve çevre etkilerini, eksileri ve artılarını tartışacağız. Günümüz ileri ahşap teknolojileri neler, dünyada ahşap yapı malzemesi nasıl kullanılıyor örnekler ile inceleyeceğiz. Biz ahşabı yapı malzemesi olarak neden kullanmalıyız, hangi malzemeler ile birlikte uyum içinde uygulayabiliriz ve nerede kullanmalıyız gibi sorulara cevaplar vereceğiz.
Kaynakça:
Melih Aşanlı, Geleneksel Yapı Teknikleri: Doğal ve Ekolojik Yapı Rehberi, Yeni İnsan Yayınevi, 2021
Melih Aşanlı, Benim Atölyelerim, Yeni İnsan Yayınevi, 2021
Yalçın Örs, Abdullah Togay, Ahşap Yapı Endüstrisinin Tanımı, Sınıflandırılması, Türkiye’de Uygulanan Üretim Teknikleri, Politeknik Dergisi, Cilt: 6 Sayı: 3 s. 569-577, 2003, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/384360
Özlem Çalışkan, Erdem Meriç, Murat Yüncüler, Ahşap ve Ahşap Yapıların Dünü, Bugünü ve Yarını, BŞEÜ Fen Bilimleri Dergisi, 6 (1), 109-118, 2019, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/725058
Bu ders sırasında, öğrenciler yapı malzemesi olarak toprağın özelliklerini, geçmişten geleceğe uzanan tarihini ve çevresel koşullar (iklim, doğal tehlikeler, toprak bulunabilirliği…) ile ilgili olarak geliştirilen farklı teknikleri ve insan/teknoloji kaynaklarını öğreneceklerdir. Son 20 yıldır geliştirilen çağdaş yapım teknikleri (sıkıştırılmış toprak ve prefabrikasyon, dökme toprak, 3B baskı kerpiç, kullanıma hazır toprak malzemeler…) ve bunların inşaat sanayiinde toprak kullanımına etkileri üzerine bir vurgu yapılacaktır.
Ders düzeni
Ders iki kısımda düzenlenecektir:
Öğrencilerin kazanımları
Bu dersten sonra öğrenciler:
Kaynaklar
Anna Heringer, Lindsay Blair Howe and Martin Rauch, Upscaling Earth – Material, Process, Catalyst, GTA Verlag publisher, 2019
Hugo Houben and Hubert Guillaud, Earth Construction: A Comprehensive Guide, Practical Action Publishing, 1994
Cedar Rose Guelberth and Daniel D. Chiras, The Natural Plaster Book: Earth, Lime and Gypsum Plasters for Natural Homes, New Society Publishers, 2006
Elisabeth M. Golden, Building from Tradition, Routledge, 2018
Gernot Minke, Building with Earth, Birkhaüser, 2012
Ronald Rael, Earth Architecture, Princeton Architectural Press, 2009
Horst Schroeder, Sustainable Buildings with Earth, Springer, 2015
Ders kapsamında;
konu başlıkları incelenecektir.
ortaya konularak
sorularına yanıt aranacak.
Kaynakça:
Magwood,C., “Essential Prefab Straw Bale Construction: The Complete Step-by-Step Guide (Sustainable Building Essentials Series”, New Society Publishers, June 2016
Steen A.S., “The Straw Bale House -A Real Goods Independent Living Book” Chelsea Green Publishing Company, 1994
Myhrman M., MacDonald S.O., “Build it with Bales- A Step by Step Guide to Straw-Bale Construction, version 2, 1997
Saatcioglu O., “Load Bearing Straw Bale Wall System” 2015/11158, PCT/TR2016/000124, WO2017/044056, PCT No: 3347534
Özellikleri sayesinde, muhtemelen tarih içerisinde kullanılan en eski yapı malzemelerinden birisi olan Kenevir, yazılı tarih içerisinde Romalılardan günümüze kadar yaygın biçimde kullanılmıştır. Bizler sadece kenevirin hikayesini değil, neden tarih içerisinde yerini ve önemini kaybetmeden yapı malzemeleri içerisinde bu kadar uzun süredir
Doğal taşlar, fiziksel performans özelliklerinin yanında ait oldukları yer, kültür, kullanım amacı/biçimi gibi özellikleri ile yapıya kimliğini katar. Bu eğitimde, öncelikle genel olarak doğal taşlar sürdürülebilirliğin temel boyutları olan çevresel (fiziksel), ekonomik ve sosyo-kültürel açılardan değerlendirilecektir. Dünyanın önde gelen doğal taş rezervine sahip ve ihracatçısı konumunda olan Türkiye’nin, zengin rezerve sahip olduğu doğal taşlardan biri olan Marmara mermeri, geçmişten günümüze kullanım çeşitliliği, fiziksel performans değerlendirmeleri ve güncel kullanım yöntemleri ile açıklanacaktır.
Bu derste, biyolojik malzeme odaklı tasarım olanakları ve pratiklerini tanıyacak ve inceleyeceğiz. Doğada çürüme süresi yüksek petrol bazlı malzemelerin sanayide kullanımına alternatif olan doğal içerikli malzemeleri inceleyecek ve bu malzemelerin ürünleşebilmelerini, sonrasında ise yapı sektörüne kazanım olanaklarını konuşacağız. Ele alacağımız ana malzemeler; atıklar yolu ile üretilen biyo kompozitler ve miselyum mantarları olacak, bunun dışında deneyleri dünya genelinde yapılmakta olan farklı malzemelerden ve içeriklerinden de bahsedilecek. Dersin amacı, katılımcıları bu konuda bilinçlendirmek ve doğal malzeme olanakları konusunda farkındalıklarını arttırmak olacaktır. Malzeme deneylerini kendisi deneyimlemek isteyenler için ise ders sonunda 3 adet deney örneği paylaşılacaktır.
Kaynakça:
Avrupa’da ve Türkiye’de insan sağlığı ile çevreyi odağına alan yapı örnekleri birebir deneyimler ve/veya yerinde gözlemler doğrultunda aktarılacak.
