Yapı Biyolojisi ve Ekolojisinin Temelleri Öğrenim Programı

Bugün artık ömrünüzün %90’ını kapalı yapay çevrelerde, yani yapı içlerinde geçirdiğimizden dolayı, iç mekanlar, beslenmenin yanında sağlığımızı belirleyen en önemli etkileyici unsurdur. Nüfus yoğunluğundan hava kirliliğine, yapı kimyasallarından toksik bileşiklere, radyasyonlardan alerjenlere kadar, tüm bu etkenler ruhsal ve bedensel sağlığımızı artık domine etmektedir. İnsan eliyle inşaa edilen mekanları, evimizi, işyerimizi, bizi saran üçüncü bir deri, bize en yakın yaşamsal çevre olarak tanımlayabiliriz. Bu yapay çevrenin performansının ise doğala doğru evrilmesi hedeflenmektedir.

Gezegenimizin bizi taşıma sınırını tartışırken, mimarlığa da yansıttığımız tüketim alışkanlıklarını sorgulamalıyız, yapıların doğal ekosistem ile olan ilişkilerini ve mimarlığın nasıl olması gerektiğini Yapı Ekolojisi disiplininde inceliyoruz. Bina inşaa etmek, kentleri dönüştürmek için tüketilen gömülü enerjilerden karbon ayak izine, işletme döngülerinden geri dönüşüm performanslarına kadar yapı sektörünün çevresel etkileri “yapı ekolojisi” disiplini içinde incelenirken doğayı koruyan performansların nasıl entegre edilebileceği de yine aynı disiplinin kapsamındadır.

Yapı malzemelerinin nitelikleri, iç iklimi ve dolayısıyla sağlığımızı, refah algımızı belirleyici boyutta etkilemektedir. Bu yüzden malzeme fiziksel ve mekanik özelliklerin yanında, insan, iç iklim ve çevre sağlığını bütünsel anlamda desteklemelidir. Günümüzde yapı malzemelerinin neredeyse tamamına yakını, kanserojen ya da toksik kimyasallar ile üretiliyor. Buna karşı gelişen talebe cevap veren doğal ve zehirsiz yapı malzemelerinin sektörel gelişimi ise özellikle çevre bilincinin tabana yayılmış olduğu coğrafyalarda  büyümektedir.

Yapılar, “yapay kapalı ortamlardır” ve içinde barındırdığı insanın sağlığına olumlu ya da olumsuz yönde etki eder. İç ortam ikliminin sağlımıza etkisini “biyoklimatik yapı analizleri” ile belirleyebiliyoruz.   Biyoklimatik yapı analizinde, iç mekanların sıcaklık/nem ilişkileri, elektroiklim değerleri, toksik gaz emisyonları, radon/radyoaktivite yoğunlukları ve alerjenler ölçülür, dış ortam değerleri ile karşılaştırılır. Bu değerlerin insan sağlığına etkileri değerlendirilir.

Günümüzde yaşadığımız ve çalıştığımız çevrelere doğal olmayan bir elektroiklim egemendir. Biyosferdeki ışınsal iklim, yani elektroiklim tüm canlıların gelişimleri, varoluşlar ve yönlenmeleri açısından primer bir etken olduğundan, yapı biyolojisi açısından ve  günümüzdeki çevre sorunları içerisinde çok önemli bir yer tutmaktadır. Çevremizdeki elektrik şebekelerinin, yapılarımızdaki elektrik tesisatlarının ve özellikle mobil iletişim teknolojilerinin yaydığı dalga boylarının sağlığımıza etkileri yakın geçmişe kadar araştırma konusu bile değilken, bugün yapı biyolojisinin en önemli alanlarından birisi durumuna gelmiştir.

Günümüzde yapı malzemelerinin bir çoğunun üretiminde, plastik doğramalarda, sentetik elyaf yünü ısı yalıtımı malzemelerinde, yonga levhalarda ve boya ile cilalarda toksik kimyasallar kullanılır. Bu nedenden formaldehit, pentaklorfenol, polistirol, polivinilklorit, cıva, flor, fenol, vinilklorit ve lindan gibi kimyasallar, toksik gazlar şeklinde iç mekan ortamına salınmakta ve kanserojen etkilere, deri alerjilerine, böbrek hastalıklarına neden olmaktadır.